پرومتازين
Promethazine
موارد استفاده پرومتازين
پرومتازين براي درمان علامتي حساسيتهايي چون تب يونجه، كهير، درمان فوري واكنشهاي آنافيلاكسي، درمان تهوع، سرگيجه، اختلالات لابيرنت، بيماري مسافرت و داروي بيهوشي مصرف ميشود.
مكانيسم اثر پرومتازين
تصور ميشود كه اين دارو به طور غير مستقيم باعث كاهش تحريك سيستم مشبك تنه مغزي ميشود. همچنين از طريق رقابت با هيستامين براي اتصال به گيرنده H۱ در سلول هدف، از واكنشهايي كه تنها با واسطه هيستامين بروز ميكند، جلوگيري مينمايد، ولي در صورت بروز آنها را از بين نميبرد. اين دارو احتمالا با مهار گيرندههاي شيميايي در بصلالنخاع (CTZ) اثر ضد استفراغ و ضد سرگيجه خود را اعمال ميكند.
فارماكوكينتيك پرومتازين
پرومتازين به خوبي از راه خوراكي و از محل تزريق جذب ميشود و متابوليسم آن كبدي است. شروع اثر اين دارو از راه خوراكي ۶۰-۱۵ دقيقه و از راه تزريق عضلاني تقريبا ۲۰ دقيقه و از راه وريدي حدود ۵-۳ دقيقه بعد از مصرف ميباشد. طول مدت اثر تسكينبخشي آن حدود ۸-۲ ساعت و طول مدت اثر ضد هيستامين آن ۱۲-۶ ساعت است. اين دارو به آهستگي از راه كليه و مدفوع و عمدتاً به صورت متابوليتهاي غيرفعال دفع ميشود.
هشدارها پرومتازين
۱. احتمال بروز سرگيجه، تسكين، اختلال شناخت و كمي فشار خون در بيماران مسن وجود دارد. همچنين علائم اكستراپيراميدال بخصوص پاركينسون، اختلال در نشستن، خوابيدن و درازكشيدن و ديسكينزي مداوم نيز در بيماران مسن بيشتر است، به خصوص اگر مقادير مصرف زياد باشند يا از شكل تزريقي دارو استفاده شود.
۲. اين دارو درموارد زير بايد با احتياط فراوان تجويز شود: انسداد مثانه، هيپروتروفي پروستات، احتباس ادرار، اغما، گلوكوم با زاويه بسته و يرقان.
۳. اين دارو ترجيحاً بايد از طريق تزريق عضلاني عميق مصرف شود. در صورت تزريق وريدي، غلظت دارو بايد كمتر از mg/ml۲۵ بوده و سرعت تزريق نبايد از mg /min۲۵ تجاوز نمايد.
عوارض جانبي پرومتازين
خواب آلودگي، هيجان، عصبانيت، بيقراري، از دست دادن مهارت در انجام كار يا بيثباتي، حركات پرشي عضلات سر و صورت، رعشه و تكات دادن دستها، تاري ديد، كاهش هوشياري به ويژه در كودكان، خشكي دهان، كمي فشار خون و حساسيت به نور از عوارض جانبي مصرف اين دارو هستند.
تداخل دارويي پرومتازين
مصرف همزمان پرومتازين با داروهاي مضعف CNS، داروهاي مهار كننده مونوآمينواكسيداز و ضد افسردگيهاي سهحلقهاي ممكن است باعث تشديد آثار مضعف CNS اين داروها با پرومتازين شود. مصرف همزمان با داروهايي كه باعث ايجاد واكنشهاي اكستراپيراميدال ميشوند ممكن است شدت و دفعات بروز واكنشهاي اكستراپيراميدال را افزايش دهد. مصرف همزمان لوودوپا با پرومتازوين ممكن است اثرات لوودوپا را به علت مسدود شدن گيرندههاي دوپامين در مغز مهار كند. اثر برگيرنده آلفا آدرنرژيك اپينفرين در صورت مصرف همزمان با پرومتازين ممكن است مهار شود. مصرف همزمان بروموكريپتين با پرومتازين ممكن است باعث افزايش غلظت سرمي پرولاكتين شود و با اثر بروموكريپتين تداخل كند. مصرف همزمان پرومتازين با داروهاي ضد تيروئيد ممكن است خطر بروز آگرانولوسيتوز را افزايش دهد.
نكات قابل توصيه پرومتازين
۱. براي به حداقل رسانيدن تحريك گوارشي، شكل خوراكي اين دارو همراه با غذا، آب يا شير مصرف شود.
۲. در صورت مصرف دارو براي پيشگيري از بيماري مسافرت بايد حداقل ۳۰ دقيقه يا ترجيحاً ۲-۱ ساعت قبل از مسافرت مصرف شود.
۳. احتمال بروز خشكي دهان با مصرف اين دارو وجود دارد.
۴. درمان با پرومتازين بايد ۲-۱ هفته قبل از زايمان قطع شود تا از بروز يرقان و علايم اكستراپپراميدال در نوزاد جلوگيري شود.
۵. اين دارو نبايد بيش از مقدار تجويز شده مصرف شود.
۶. در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو، به محض به ياد آوردن، آن نوبت بايد مصرف شود. ولي اگر تقريباً زمان مصرف نوبت بعدي فرا رسيده باشد، از مصرف نوبت فراموش شده بايد خودداري كرده و مقدار مصرف بعدي نيز نبايد دو برابر شود.
۷. از مصرف فرآورده حاوي الكل و ساير داروهاي مضعف CNS با اين دارو بايد خودداري كرد.
اشكال دارويي پرومتازين
Coated Tablet:۲۵mg
Syrup: ۱۱۳mg/۱۰۰ml(as HCI)
Injection: ۲۵mg /۱ ml